مروری بر مواد فعال سطحی زیستی

نوع مقاله : مقاله علمی ترویجی

نویسندگان

1 آزمایشگاه کاتالیزور ها و سنتز آلی، دانشکده شیمی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران

2 آزمایشگاه مواد داروئی و ترکیبات هتروسیکل، دانشکده شیمی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران

چکیده

مواد فعال سطحی یا سورفکتانت ها یکی از پرکاربرد ترین مواد شیمیایی مورد استفاده در زندگی روزمره انسان ها هستند. این مواد، مولکول هایی با دارا بودن همزمان هر دو بخش آبدوست و آبگریز می باشند، به طوری که در حد فاصل لایه هایی با قطبیت های مختلف مانند آب و روغن یا آب و هوا قرار می گیرند و از این طریق، ویژگی های جذابی در صنایعی از جمله آرایشی و بهداشتی، غذایی، دارویی، نفتی به وجود می آوردند. از شروع قرن بیستم، تولید طیف گسترده ای از مواد فعال سطحی سنتزی از منابع نفتی گسترش یافت. خطرات و یا اثرات منفی مواد فعال سطحی شیمیایی، باعث پیگیری ایجاد مولکول هایی از این دسته با خطر کم تر شده است. از این بین، مواد فعال سطحی زیستی مورد توجه قرار گرفته اند. مواد فعال سطحی زیستی یا بیوسورفکتانت ها بطور طبیعی و به شکل خارج سلولی توسط میکروارگانیسم ها همچون باکتری ها، مخمر ها و قارچ ها تولید می‌شوند. از جمله ویژگی های عمومی مواد فعال سطحی زیستی می توان به زیست تخریب پذیری، مؤثر بودن آن ها در محدوده وسیعی از pH و دما، سمیت پایین، فعالیت سطحی بالا و در دسترس بودن مواد اولیه اشاره نمود. در این مقاله به انواع مواد فعال سطحی زیستی، ویژگی ها، کاربرد ها و تولید آن ها خواهیم پرداخت.

کلیدواژه‌ها