عضو هیات علمی/ سازمان انرژی اتمی ایران، پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای، پژوهشکده مواد و سوخت هسته ای
چکیده
آلودگیهای زیست محیطی ناشی از مواد رادیواکتیو که از فرآوری کانسارهای حاوی اورانیوم، فرآیندهای تولید سوخت اورانیومی و یا نشت از راکتورهای هستهای به وجود می آیند، یک تهدید جدی برای محیط زیست محسوب میشوند. ورود اورانیوم به زنجیره غذایی و یا تشعشعات زیانآور آن از نظر زیستی میتواند خطرناک باشد. اورانیوم و ترکیبات آن بعنوان یک آلاینده محیطی در حال ظهور میتواند بر بدن افرادی که به طور مستقیم با آن در تماس هستند تأثیر بگذارد. تاثیرهای زیان-آور اورانیوم بر بدن به دو صورت شیمیایی و مواجهه پرتویی ایجاد میشوند. از مهمترین گروههای تأثیرپذیر، پرسنل شاغل در فرآیند استحصال اورانیوم، خانوادههای ساکن در نزدیکی معادن اورانیوم و سربازانی هستند که در فعالیتهای نظامی احتمال تأثیر از آن را دارند. به واسطه معدود بودن افراد درگیر و محدودیتهای احتمالی تحقیق، پژوهشهای زیادی روی اثرات جانبی اورانیوم بر سلامت اندامهای مختلف افراد صورت نگرفته است. چگونگی و مدت زمان قرار گرفتن در معرض این ماده، غلظت اورانیوم، سابقه بیماری و ژنتیک از مهمترین عوامل تأثیر گذار بر سلامت افراد درگیر هستند. در این مقاله مروری، اثرات جانبی اورانیوم بر روی اندامهای حیاتی بدن شامل کلیه، ریه، سیستم عصبی، تولید مثل، قلب و عروق، چشم و دستگاه گوارش مورد بررسی قرار گرفته است. در مواردی از جمله دستگاه گوارش خوشبختانه اثرات جانبی خاصی مشاهده نشده ولی برای پیشگیری از بیماریهای کلیوی و قلبی و عروقی نیاز به توجه و مراقبتهای بیشتری است.