نقش طیف سنجی تشدید مغناطیسی هسته پروتون(1HNMR) در تشخیص زود هنگام بیماری ها با رویکرد متابولومیکس

نوع مقاله : مقاله علمی ترویجی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی- پژوهشکده فناوریهای نوین- پژوهشگاه شیمی و مهندسی شیمی ایران

2 دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

3 پژوهشگاه شیمی- پژوهشکده فناوریهای نوین

چکیده

متابولومیک به عنوان زمینه تحقیقاتی بین رشته ای توجه دانشمندان زیادی را در سالهایی اخیر به خود جلب کرده است. یکی از قدرتمند ترین ابزارهای مطالعات متابولیکی، تشدید مغناطیس هسته (NMR) می باشد. در این مقاله مروری به جایگاه NMR در تشخیص زود هنگام بیماری و کشف شاخص های زیستی در مطالعات متابولیکی به منظور شناسایی متابولیتهای درگیر در فرآیند های شیمیایی مختلف (همچون بیماری، مصرف دارو ، مقایسه چند حالت فیزیولوژیکی و ...) پرداخت شده است. NMR به مانند یک پنجره ای است برای مشاهده ی دقیق اکثر ترکیبات شیمیایی موجود در مایعات زیستی( سرم، پلاسما، عصاره سلولی و...با طیف سنج محلول ) و سایر نمونه ها همچون (بافت ، ارگان و یا دیگر نمونه های جامد و یا نیمه جامد با روش طیف سنجی حالت جامد و طیف سنجی NMR در حال چرخش زاویه جادویی ) بدون نیاز به دستکاری نمونه و مشتق سازی مایعات مهم زیستی که محققین در سایر تکنیکهای آنالیز مجبور به استفاده هستند.تکرار پذیری بالای نتایج کار، زمان کوتاه آزمایش نسبت به سایر تکنیکها از مزایای این روش محسوب می شود. جایگاه کمومتریکس و آنالیزهای چند متغیره (آنالیزهای غیر نظارتی و نظارتی) در متابولومیک به دلیل پیچیدگی طیف‌های موجود از اهمیت شایانی برخوردار است. در ادامه مقاله، پایگاه های داده مهم و پر کاربرد و نرم افزارهای اختصاصی مورد استفاده در مطالعات متابولیکی بر پایه NMR معرفی شده اند و در انتها پیشرفت‌هایی که اخیراً، در حوزه قدرتمند کردن وکاستن محدودیتهای این تکنیک بوجود آمده است پرداخت شده است.

کلیدواژه‌ها